• Zwijgplicht is iets anders dan verschoningsrecht

Zwijgplicht is iets anders dan verschoningsrecht

Essentie: Maatschappelijk werker heeft info over verdachte in moordzaak, maar weigert - met een beroep op het 'verschoningssrecht' - die te delen met Justitie
Citaat: 'Bij ondervraging door de politie geldt normaal de zwijgplicht.'
Attentie: Een sociaal werker heeft niet automatisch een ‘verschoningsrecht'.
Opmerkelijk: Als de rechter het beroep op de zwijgplicht honoreert, ontstaat een soort ‘ad hoc verschoningsrecht’,

Een verdachte vrouw werd veroordeeld voor moord en kreeg daarvoor vijf jaar gevangenisstraf. Zij kwam in een begeleidingstraject van het maatschappelijk werk, die haar voorbereidden op terugkeer in de maatschappij. Tegen één van de maatschappelijk werkers heeft verdachte verteld over de betrokkenheid van haar vader en een oom bij de door haar gepleegde moord. De maatschappelijk werkers weigeren te verklaren en beroepen zich daarbij op hun verschoningsrecht.’ Bron: Politievakblad Blauw.

Een sociaal werker heeft niet automatisch een ‘verschoningsrecht’. Artsen, geestelijken en advocaten hebben wel een verschoningsrecht; hun beroep en zwijgplicht is wettelijk erkend. Beroepsbeoefenaren met een van de wet afgeleide geheimhoudingsplicht, zoals maatschappelijk werkers, kunnen zich bij de rechter wel beroepen op hun – in hun beroepscode vastgelegde – zwijg- of geheimhoudingsplicht (zie art. 10 t/m 14 in de Beroepscode voor professionals in sociaal werk). De rechter neemt die zwijgplicht serieus, maar zal een eigen afweging maken en oordelen of er sprake is van een terecht beroep op de geheimhoudingsplicht en/of het belang van de privacy van de cliënt zwaarder moet wegen dan het belang van de getuigenis. In geval van honorering van het beroep op de zwijgplicht ontstaat een soort ‘ad hoc verschoningsrecht’, maar dat recht bestaat dus zeker niet automatisch.

Overigens geldt in het geval van ondervraging door de politie - zoals in de casus hierboven - wel normaal de zwijgplicht. Als er beroepsethische redenen zijn om te zwijgen dan weegt het belang van de client zwaar. Tenzij er redenen zijn om aan te nemen dat door het zwijgen (andere) levensbelangen in het geding zijn; dan weegt dat zwaarder. De beroepscode geeft daarin duidelijke ethische richtlijnen.

Zie hier de ‘Handreiking Geheimhouding & Privacy’ (BPSW)

Lees hier meer over misverstanden rond verschoningsrecht (casus Fred Spijkers).

Lees hier meer over het onderscheid tussen 'recht' en 'ethiek'.

Download hier de Beroepscode voor professionals in sociaal werk (BPSW).

Lees hier alles over beroepsethiek en beroepscode in het sociaal werk.

© Buitink Beleidsadvies 2021

Reageren? Mail naar Buitink Beleidsadvies